Emeklilikte yeni dönem başlıyor

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı, Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Yasa yürürlüğe girdikten sonra, ilk defa sigortalı olan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurmuş olmak ve en az 9 bin gün prim ödemek şartıyla yaşlılık aylığına hak kazanacak.

Yasaya göre adına prim ödensin veya ödenmesin, 18 yaşından küçükler ise sağlık hizmetinden ücretsiz yararlanacak.

Yasayla, yükseköğrenim görmüş ve 25 yaşını doldurmuş kız çocukları, kendisine bakmakla yükümlü kişinin sigortasından yararlanamayacak. Estetik amaçlı ameliyatlar ve ortodontik diş tedavileri ile alternatif tıp uygulamaları dışındaki sağlık hizmetleri, genel sağlık sigortası kapsamında, kurumca karşılanacak.

İki kez tüp bebek tedavisi hakkı

Sigortalı ve bakmakla yükümlü olduğu kişi, öğretim üyesine tedavi ve muayene olmak için fark ödeyecek.

Çocuğu olmayan 23 yaşından büyük, 39 yaşından küçük sigortalı kadının iki kez tüp bebek tedavi masraflarını ise kurum karşılayacak..

Boşandığı eşiyle birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocuklara bağlanmış gelir ve aylıklar da kesilecek.

Yasayla birlikte getirilen bazı düzenlemeler şöyle:

* Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklar hakkında, kısa vadeli sigorta kolları uygulanacak. Çırak, işletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler ile üniversite sırasında zorunlu staj yapan öğrenciler de kısa vadeli sigorta kollarına tabi tutulacak.

* İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde, sigortalıya geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilecek. Sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak. Bu nedenlerle ölen hak sahiplerine gelir bağlanacak, cenaze yardımı ödenecek. Gelir alan eş ve çocuklara evlenme yardımı verilecek.

* Hastalık, analık hallerinde, geçici iş göremezlik süresince günlük ödenek verilecek. Geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi için 120 gün olan kısa vadeli sigorta primi bildirilme şartı, 90 güne çekiliyor.

* Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, çocuğun yaşaması şartıyla doğumdan sonraki 6 ay süresince her ay, doğum tarihinde geçerli asgari ücretin üçte biri tutarında emzirme yardımı verilecek.

* İş kazası veya meslek hastalığı sonucu, meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 oranında azaldığı tespit edilen sigortalılar, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanacak. Bu gelir, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kaybı oranına göre hesaplanacak.

* Çalışma gücünün en az yüzde 60'ını iş kazası veya meslek hastalığı sonucu kaybettiği tespit edilen sigortalı, malullük sigortası bakımından malul sayılacak.

Emeklilik yaşı kademeli olarak artacak

İlk defa sigortalı olan kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurmuş olmak ve en az 9 bin gün prim ödemek şartıyla yaşlılık aylığına hak kazanacak. Emeklilik yaşı 2036'dan itibaren kademeli olarak artırılacak. Emeklilik yaşı 2048'de kadın ve erkek için eşitlenerek 65 olacak.

Buna göre, emeklilik yaşı şu şekilde olacak:

1 ocak 2036-31 aralık 2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61
1 ocak 2038-31 aralık 2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62
1 ocak 2040-31 aralık 2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63
1 ocak 2042-31 aralık 2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64
1 ocak 2044-31 aralık 2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65
1 ocak 2046-31 aralık 2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65
1 ocak 2048 tarihinden itibaren kadın ve erkek için 65

Sigortalılar, yaş hadlerine 3 yıl eklenmek ve adlarına en az 5 bin 400 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak koşuluyla yaşlılık aylığı alabilecekler.

Yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalı maden işçilerinin emeklilik yaşı ise 55 olacak.

İsteğe bağlı sigorta

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için zorunlu sigortalı olarak çalışmamış olmak, 18 yaşını doldurmak ve dilekçeyle kuruma başvurmak gerekecek. İsteğe bağlı sigortalılar, prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında belirleyecekleri kazanç üzerinden yüzde 20 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalıları ise yüzde 12 oranında genel sağlık sigortası primi ödeyecek.

İsteğe bağlı sigortalıların sağlık sigortasından yararlanmama durumunda değişiklik yapılarak, primin yüzde 12'si oranında ödeme yapması kaydıyla sağlık hizmetinden yararlanabilme imkanı getirildi.

Genel sağlık sigortası neleri kapsıyor?

Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere koruyucu sağlık hizmetleri, hastalık ve analık nedeniyle ayakta veya yatarak, acil sağlık hizmetleri verilecek. Ayrıca bu kapsamda 18 yaşına kadar ağız ve diş tedavileri ile 18 yaşını doldurmamış veya 45 yaşından gün almış kişilerin ortodontik diş protezlerinin belirlenen tutarının yüzde 50'si karşılanacak.

Sağlık hizmetleri, kişinin iyileşmesine kadar sürecek. Hekimin veya diş hekiminin göreceği lüzum üzerine genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurtdışı dahil yerleşim yeri dışına yapılan sevklerinde, kendisinin ve bir kişiyle sınırlı olmak üzere refakatçisinin yol gideri ve gündelikleri karşılanacak.

Çocuğu olmayan kişinin 23 yaşından büyük, 39 yaşından küçük olması halinde, iki kez tüp bebek tedavi masrafları kurum tarafından karşılanacak. Estetik amaçlı sağlık hizmeti ve estetik amaçlı ortodontik dış tedavileri, alternatif tıp uygulamaları ise karşılanmayacak. Yurt içinde tedavisi mümkün olmayan sigortalı ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler, yurt dışında tedavi olabilecek.

Muayene ücreti 2 YTL

Genel sağlık sigortalısı sayılanların, sağlık hizmeti sunucusuna başvurdukları tarihten önceki son 1 yıl içinde 30 gün genel sağlık sigortası primi ödemesi gerekecek. İsteğe bağlı sigortalılarda ise prim borcu bulunmaması koşulu aranacak.

Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri ile ayakta tedavide sağlanan ilaçlar için katılım payı alınacak. Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için 2 YTL, ayaktan tedaviden sağlanan ilaçlar, ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri için ise yüzde 10 ila 20 oranında katılım payı alınacak.

İş kazası ve meslek hastalıkları ile askeri tatbikat ve manevralarda sağlanan sağlık hizmetleri, afet ve savaş hali nedeniyle sağlanan sağlık hizmetleri, raporla belgelenen kronik hastalıklar, hayati öneme sahip organ nakli, kontrol muayeneleri, harp okulu ve polis akademisi öğrencilerinden katkı payı alınmayacak. Eğer sigortalı sevk zincirine uymadan tedavi görürse, belirtilen oranlar yüzde 50 oranında artırılacak.

CNN TURK